Cancion nin Pag-omaw sa Aldaw*

Kada aldaw, minapadagos kita kan satong mga kasiribotan
nagkakasabatan, nagkakahilingan o dai man,
mantang mataram o nagtataram.
Sa palibot ta mga kariribukan, sa palibot ta mga kariribukan,
asin tudok, tunok asin takrog.
An lamba tang apoon yaon sa satong giromdom.
Igwang nagsusursi nin gayad,
nagtatahi kan gisi sa uniporme,
nagpapakarhay nin susuloton, hinihirahay an mga bagay
na nangangaipo nin pagpapakarhay.
Igwang nagtutugtog kun sain
gamit an padis nin kahoy na kutsara sa bariles nin gasolina,
nin cello, radyo, harmonica, boses.
Naghahalat nin bus an ina asin saiyang aking lalaki.
Tinitingkalag kan paraoma an pagbabago kan panganoron.
Nagsugo an paratukdo na iluwas an lapis, magpoon.
Nagkakasabatan kita sa mga tataramon,
mga tataramon na madugi, pulido, hinihinghing o binabalangibog.
Mga tataramon na paghohorop-horopon asin uugkodon.
Minabalyo kita sa mga maalpog na kalsada asin tinampo
na minamohon kan kamawotan kan pera asin nin iba
na nagsabing "Kaipuhan kong mahiling an yaon sa balyo,
Aram kong igwang mas marhay sa tinampo."
Kinakaipuhan tang hanapon an lugar na kita harayo sa peligro.
Minalakaw kita duman sa dai ta pa nadudumanan.
Sambiton tang malinaw na dakul na an nagadan huli sa aldaw na ini.
Awiton an mga pangaran kan mga gadan na nagdara sato digdi,
na naglatag kan mga riles, nagpatugdok kan mga tulay,
nag-ani kan algodon, asin an litsugas,
nagkamada kan mga ladrilyo nin makintab na mga edipisyo
na pakatapos saindang lilinigan asin papakarhayon an laog.
Pag-omawon nin cancion an pakikipaglaban.
Pag-omawon an aldaw.
Pag-omawon an kada sinurat na signos,
an pagbasa kaini sa mga lamesa nin kusina.
An iba nabubuhay sa "kamotan an iba siring sa saimong sadiri."
An iba "Dai makasugot o magkua nin sobra sa saimong kaipuhan."
Ano kun pagkamoot an pinakamakusog na tataramon?
Pagkamoot na sobra sa mag-agom, sa erencia, sa nasyon.
Pagkamoot na minawarak nin mahiwas na tabon nin liwanag.
Pagkamoot na dai nangangaipong enotan an agrangay.
Sa mapanas na kintab kan doros nin tag-lipot
maski ano puedeng magibo, anong tataramon mapunan.
Sa gilid, sa ibabaw, sa puro.
Pagomawon nin cancion an paglakaw pasiring sa siring na kaliwanagan.



*Dakitaramon ko kan Praise Song for the Day, an rawit-dawit na binasa ni Elizabeth Alexander sa panunumpa ni Barrack Obama bilang ika-44 presidente kan Estados Unidos.

Pasiring sa Himaao

Tara gnunian naotob na
an aldao na tuga' nia,
na pagnaco' sa enot pa,
gnunian di pa naquiquita
caya cami nagtataca!

Madya na ngani sakong katambay
mantang an saldang sangkakang natutunaw sa kalangitan
o naulang santan hali sa kutsarita
pinagaalamusa ta sa lamesa.
Madya pasiring na kita sa pabrika
sa mga pagal asin karag-kadag na makina
nagtatagdo an grasa, an urog-udog
taghoy asin tanog nin plegarya
kaiba nin karwahe pasiring sa huring biyahe
saiya nang linunadan, kaya ngonian,
satuyang hinahalat na mamansayan
an lawog siring sa nakasurat sa tipan,
kaya madya nang magbaklay.

Sa tinampo, an mga tawo
nagigiromdoman si Lasaro.

An amarilyong asong minabiribid hali sa tsimneya,
an amarilyong asong minakirikot paluwas sa tsimneya
kuminanap asin nawara sa mga kahoy asin doot
pinapalid-palid kan masakrot na doros,
siguro mailulo na sa lungib
pakatapos kan pagpapasaluib,
huling nahiling na maabot na an tag-uran
kaya buminolokon sa malumlom na gilid.

Maabot man nanggad an panahon
para sa amarilyong aso na magkanap sa mga doot,
magbiribid sa mga tinataklang tsimneya.
Maabot an panahon, maabot an panahon
maatubang siya sa lalawgon na saiyang aatubangon.
May panahon para sa pagkagadan asin pagkabuhay,
may panahon nganing mawara asin hanapon
an mga simbag sa mga hapot na nakakapawot sa boot.
May panahon para saimo asin panahon para sa sako,
asin panahon sa sangribong mga kariribungan
asin sangribong paliwanag asin kaliwanagan,
bago kita mag-atubang sa lamesa kan pagkakan.

Sa tinampo, an mga tawo
pinag-oolayan si Lasaro.

May panahon man nanggad na maghapot
asin magngalas, "Ano ta dai ko aram? " asin "Dai daw ako nakiki-aram?"
Panahon na magiromdoman asin balikan
kun pa'no niyang binaak an tinapay -
tugon niya iyong saiyang hawak, saiyang dugo an arak
na mawawarak alagad matitipon liwat.
Orolay man nanggad, na-otob na an verbong binutasan
asin tinampalasan. Alagad, hain na siya ngonian?
Ano ta dai ko naaaraman?
Ay, nariribong asin nariribok an bilog kong kinaban.
Tibaad igwa pang halipot na panahon
para sa paliwanag asin sakong kaliwanagan.

Huling nahiling ko na siya, namidbidan -
nakaiba sa paglakaw sa banggi asin sa aldaw.
Nadangog ko na an saiyang mga tataramon,
Namansayan an kaliwanagan nin saiyang lalawgon
na may bangraw nin sangribong saldang.
Pa'no ko malilingawan?

Asin nahiling ko na an saiyang mga mata, nahiling ko na gabos-
an matang pinapako ka sa natutunaw na relo,
asin sa sakong pagkakapako sa danaw nin mahihimbong na kugos,
kan ako napapako sa danaw asin nagkukubog-kubog na gayo,
Pa'no ko magigiromdoman
na bayaan an mga sirenang kinandado na ako sa saindang kugos?
Asin pa'no ko malilingawan?

Asin nahiling ko na an saiyang mga kamot, nahiling ko na gabos-
an mga kamot na binari asin hinampak asin pinako
alagad sa diklom, mga kalamias ining may mga porcelas na bulawan!
Pinarigusan nin olor
kaya ako nalagalag?
Mga kamot na tunglay asin patos nin kobre kama.
Kaya pa'no ko malilingawan?
Kaya pa'no ko magigiromdoman?
Sasabihon ko garo, madiklomon na kaya an kalsada
kaya nawara asin naara ako sa mga asong minakirikot sa mga kuarto
nin giprad, hambog asin harak-hatak, nagbuburulos na arak?

Palibot akong sararadit na bitis
nagpaparaitok-itok sa kirikot na laso ni Escher.

Kaya kun mga hapon, kun mga banggi, dai akong pahingalo!
Hinahapihap nin mga malulumhok na mga palad,
naka-ulunan sa daghan nin saindang mga awit,
naka-utad sa poder nin saindang mga rawit-dawit, digdi sa rona ta nin sakit.
Dapat daw ako, pakatapos kaning aldaw nin mga tangguli
magkai-igwa pang pagmaan na makamansay asin makamidbid?
Alagad mantang ako nag-ayuno asin nagtangis, nagtangis asin nagpangadyi
mantang nagliwanag an sakong payo sa saiyang mga tataramon,
bako akong propeta o prinsipe- madara nin salbasyon sa satong lungib
asin kolonya. Nahiling ko na an pagrumarom kan sakong mata,
asin nahiling ko na an pag-abot nin para-sanggot,
boot kong sabihon, ako natatakot.

Kaya makangalas daw na kami maghalat, pakatapos
kan mga tataramon, tangguli asin tinapay,
digdi sa ronang sangribong taon an agrangay,
Makangalas daw
na kami magngalas, kirikot na ikog nin ukay
sa payo an kahapotan
sa sinabi mong: "Maluya an samong mata,
isinurat na si Lasaro nagbalik hali sa kagadanan,
nagbalik nganing magpatotoo, magpatotoo sa tipan" -
Kun sasabihon kan saro, na nagtipig kan binayaan na kobre kama,
"Dai ko nasasabotan an gabos.
dai, dai ko nalaladop."

Makangalas daw, pakatapos
makangalas daw
pakatapos kan mga hapon, mga tuga asin malangsang kalsada,
pakatapos kan mga istorya, mga arak, pakatapos kan mga nahuhuros na palda,
pakatapos kan mga ini, asin kadakul pang iba?-
Makangalas daw na dai ko nasasabotan!
Kun may nag-aagda nin ulunan o kobre kama,
asin bubuksan an kurtina, na magsasabi:
"Dai ko nasasabotan man nanggad,
bako sakong maliwanag."
Ta bako akong salbador nin banwaan;
saro sana akong ordinaryong obrero asin ciudadano
an sakong isip pano nin tagiptip
kaya ako nagtataca, dai ko nakukua;
an sakong mga tataramon bakong maburak,
dai nakakapaumay sa ronang rinaranga
panong bulkan asin aliwuswos nin bagyo
daing taong hayahay sa ribaraw na puso -
ay, saro sana akong nawawarang Payaso.

Nawawara ako...nawawara ako..
dai ko nasasabotan an siring na berso.

Kaipuhan ko daw magsukbit nin minasbad? Patarumon
an mga dahon nin tubo nganing magin mga budyak?
Nadadangog ko an awit kan mga sirena sa danaw.

Aram ko ako an saindang kinakantahan.

Nahiling ko na sindang nag-aagda sa alon,
asin dai man darang paglalaad sa sakong puso
an saiyang mga tataramon asin pangako.

Haloy nang tapsok an satong hawak sa tangguli
asin nagkikiwig-kiwig na maka-hawas digdi.
Matundag kita sa sobrang pulot asin hamis kaini.